Ποδηλάτες στο κόκκινο

   Ο ποδηλάτης που παρανομεί και που οι άνθρωποι τον αποδοκιμάζουν - ω ναι, αυτός είμαι εγώ! Περνάω τακτικά τα κόκκινα φανάρια όπως κάνετε κι εσείς.

Περιφρονώ το νόμο όταν είμαι πάνω στο ποδήλατο μου, το κάνετε κι εσείς αυτό όταν είστε πεζοί και τυχαίνει να είστε σαν τους περισσότερους Νεοϋορκέζους.
Η συμπεριφορά μου εκνευρίζει τους πεζούς, τους οδηγούς, ακόμη και κάποιους συν-ποδηλάτες.

Αλλά αν και αυτή μου η συμπεριφορά είναι πράγματι παράνομη, πιστεύω ωστόσο οτι είναι απολύτως ηθική.
Δεν είμαι τόσο σίγουρος γιά τη δική σας όταν χαρωπά βολτάρετε ως πεζοί και περνάτε με κόκκινο, γράφοντας μηνύματα στο κινητό ενώ ακούτε μουσική με ακουστικά (ίσως πίνοντας κι ένα μαρτίνι).

Κινούμαι αργά και με προσοχή ("rolling stop" στο κείμενο) όταν περνάω ένα κόκκινο φανάρι και μόνο αν δεν υπάρχει πεζός στη διάβαση και ταυτόχρονα δεν υπάρχει αυτοκίνητο στη διασταύρωση. Οταν δηλαδή δεν θα θέσω τον εαυτό μου ή οποιονδήποτε άλλον σε κίνδυνο. Γιά να το πω διαφορετικά, βλέπω τα φανάρια και τα σήματα "στοπ" παραγωγικά. Οχι σαν υποχρέωση αλλά σαν πληροφοριακά σινιάλα.

Ενα θεμελιώδες ζήτημα και μέτρο της ηθικής είναι το αποτέλεσμα των πράξεων μας στους άλλους. Οι συγκεκριμένες πράξεις μου δεν βλάπτουν κανέναν.
Η αλήθεια, βέβαια, είναι πως αυτή η ηθική τεκμηρίωση μάλλον δεν θα επηρεάσει  κανέναν αστυνομικό ώστε να μη μου κόψει κλήση αλλά θα περνούσε σίγουρα τη δοκιμασία της κατηγορικής προσταγής του Καντ.
Νομίζω πως όλοι οι ποδηλάτες μπορούν - και θα έπρεπε - να κινούνται σαν εμένα.

Δεν είμαι αναρχικός. Τηρώ τους περισσότερους κανόνες του κ.ο.κ. Δεν κινούμαι στο πεζοδρόμιο (μόνο στους πεζόδρομους, παραχωρώντας προτεραιότητα στους πεζούς).
Δεν πάω ανάποδα στο ρεύμα σαν το σολωμό . Ακόμη και το αργό μου πέρασμα του κόκκινου ("rolling stop" στο κείμενο) είναι νόμιμο σε κάποιες πολιτείες (π.χ. στο Idaho).

Αν η παραβατικότητα μου είναι ηθική και ασφαλής (και νόμιμη στο Idaho) γιατί λοιπόν κάποιος να ενοχληθεί από αυτήν;
Ισως να συμβάινει αυτό επειδή οι άνθρωποι δεν είμαστε καλοί στο να αξιολογούμε σωστά τους κινδύνους που αντιμετωπίζουμε.
Αν ήμασταν καλοί, θα συνειδητοποιούσαμε οτι το ποδήλατο είναι ελάχιστα επικίνδυνο κι ότι στην πραγματικότητα απειλούμαστε από τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά (και τις μοτοσυκλέτες, και τους οδηγούς του οασθ - Σ.τ.Μ.)

Τους τελευταίους τρεις μήνες του 2011 κανείς ποδηλάτης στη Νέα Υόρκη δεν σκότωσε πεζό ενώ τραυμάτισε 26. Ακριβώς στο ίδιο χρονικό διάστημα οι οδηγοί μηχανοκίνητων οχημάτων σκότωσαν 43 και τραυμάτισαν 3.607 

(θα μπορούσε εδώ κάποιος να αντιτείνει οτι η κυκλοφορία μηχανοκίνητων οχημάτων είναι μεγαλύτερη και γι αυτό και οι αριθμοί είναι μεγαλύτεροι. Αλλά η αναλογική διαφορά είναι υπερβολικά μεγάλη γιά να ευσταθεί ο ισχυρισμός. Και παρ' όλ' αυτά είναι σχεδόν αδύνατον να σκοτωθεί κάποιος αν συγκρουστεί με ποδήλατο. Ενώ με αυτοκίνητο; Η με φορτηγό; - Σ.τ.Μ.)

Τα μηχανοκίνητα οχήματα (εσωτερικής καύσης) βλάπτουν ύπουλα ακόμη κι αν κινούνται αργά. Οι εκπομπές τους δημιουργούν προβλήματα αναπνοής (εξάτμιση οασθ στα μούτρα - Σ.τ.Μ.), αλλοιώνουν τις προσόψεις των κτιρίων και συντελούν σε μεγάλο βαθμό στην υπερθέρμανση της γης (ακόμη όμως και ηλεκτροκίνητα αν είναι, καταλαμβάνουν ζωτικό δημόσιο χώρο γιά να παρκάρουν - Σ.τ.Μ.)

Ballindamm, 1957 by Herbert Dombrowski

Γιά να ρέει άφθονο το πετρέλαιο παίρνουμε ύποπτες αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής.

Το αυτοκίνητο στην πόλη ενθαρύνει το "αραλίκι", τη νωθρότητα, την παραίτηση, την παχυσαρκία. Και εκτός αυτών είναι κι ο θόρυβος...

Το μεγαλύτερο μέρος της αποκρουστικής αυτής παρακμής είναι νόμιμο. Ελάχιστο από αυτό είναι ηθικό.

Αλλά επειδή έχουμε επιτρέψει γιά τόσο πολύ καιρό στο αυτοκίνητο να κυριαρχεί στη ζωή στην πόλη, θεωρούμε  τη χρήση του και τα επιζήμια αποτελέσματα της ως δεδομένα.
Η άνθηση του ποδηλάτου είναι πρόσφατο φαινόμενο. Ας προετοιμαστούμε να λάβουμε υπ' όψιν τις ιδιομορφίες του.

Η περισσότερη γκρίνια γιά τους "παραβάτες" ποδηλάτες σαν εμένα υποψιάζομαι οτι προέρχεται από μία λάθος εκτίμηση των αναλογιών.
Από το γεγονός δηλαδή οτι λαμβάνονται υπ' όψιν τα ποδήλατα ως ισοδύναμα με τα αυτοκίνητα ή τις μοτοσυκλέτες. Κάτω από αυτό το πρίσμα η κυκλοφορία των ποδηλάτων θα πρέπει να ρυθμίζεται με τους όρους της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων και οι ποδηλάτες να τιμωρούνται οταν περιφρονούν τους κανόνες.
Αλλά  τα ποδήλατα δεν είναι αυτοκίνητα  (ούτε μοτοσυκλέτες).

Τα αυτοκίνητα κινούνται τρεις και τέσσερις φορές πιό γρήγορα από το ποδήλατο ενώ είναι διακόσιες φορές βαρύτερα. Οδήγησε επικίνδυνα και θα βλάψεις τους άλλους. Κάνε ποδήλατο ριψοκίνδυνα και θα βλάψεις κυρίως εσένα.

Ούτε βέβαια οι ποδηλάτες είναι ισοδύναμοι με τους πεζούς (αν και με αυτούς "συγγενεύουν" περισσότερο). Οι ποδηλάτες αποτελούν άλλο είδος, μία διαφορετική κατηγορία στην αστική μετακίνηση η οποία απαιτεί διαφορετικές πρακτικές και διαφορετικούς κανόνες.

Αυτό έχει γίνει κατανοητό εδώ και δεκαετίες σε πόλεις όπως το Αμστερνταμ και η Κοπεγχάγη (και το Βερολίνο και η Βουδαπέστη - Σ.τ.Μ.) οπου οι περισσότεροι ή όλοι ανεξαρτήτως ηλικίας ή κοινωνικής θέσης  κυκλοφορούν με ποδήλατο.

Σε αυτές τις πόλεις το ποδήλατο λαμβάνεται υπ' όψιν σαν ποδήλατο.

Εκτεταμένα δίκτυα προστατευμένων ποδηλατολωρίδων παρέχουν την υποδομή γιά ασφαλή μετακίνηση με ποδήλατο (το πλέον σημαντικό όμως είναι οτι οι οδηγοί δεν μπαίνουν ούτε στο ελάχιστο στο δρόμο των ποδηλατών Σ.τ.Μ.). Μερικά φανάρια είναι συγχρονισμένα στην ταχύτητα των ποδηλάτων κι όχι των αυτοκινήτων.

Οι νόμοι προβλέπουν οτι σε μίσ σύγκρουση ποδηλάτου - αυτοκινήτου, το βαρύτερο και πιό θανατηφόρο όχημα είναι αυτό που ευθύνεται. Ισως με το πρόγραμμα κοινόχρηστων ποδηλάτων στη Νέα Υόρκη αλλάξουν κι εδώ τα πράγματα προς αυτή την κατεύθυνση.

Οι νόμοι λειτουργούν καλύτερα όταν αυθόρμητα λαμβάνονται υπ' όψιν από τους ανθρώπους επειδή τους βρίσκουν λογικούς.
Δεν υπάρχουν και δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν αρκετοί αστυνομικοί ωστε να αναγκάζουν τον καθένα να υπακούει στο νόμο όλη την ώρα. Αν η νομοθεσία γιά τους ποδηλάτες ήταν σοφή και ανταποκρινόταν στις πραγματικές ανάγκες των ποδηλατών και αν δεν ήταν μία αδέξια και πρόχειρη αντιγραφή των νόμων γιά τα μηχανοκίνητα οχήματα νομίζω πως όλοι, ακόμη κι εγώ, θα συμμορφωνόταν.

Επιλέγω τον τρόπο που ποδηλατώ έχοντας κατά νου τόσο τη δική μου ασφάλεια όσο και των διπλανών μου αλλά ταυτόχρονα και αναζητώντας τη χαρά που προσφέρει το ποδήλατο.
Η κίνηση που δεν διακόπτεται, το να γλιστράς σιωπηλά και σβέλτα είναι αληθινή απόλαυση.
Και γι αυτό ποδηλατώ.

Για τους ίδιους λόγους ποδηλατεί κι ο δικαστικός Stephen G. Breyer γιά τη δουλειά του στο Ανώτατο Δικαστήριο: "Τα πλεονεκτήματα; Ασκηση, κανένα πρόβλημα με το παρκάρισμα, κανένα έξοδο γιά βενζίνη, έχει πλάκα.
Ενα αυτοκίνητο κοστίζει ακριβά. Πρέπει να βρεις και θέση να το παρκάρεις κι αυτό δεν έχει καθόλου πλάκα. Γιατί να μην επιλέξεις το ποδήλατο; Το συνιστώ."

Δεν ξέρω όμως αν κι αυτός περνάει τα κόκκινα φανάρια. Το ελπίζω!"

Το παραπάνω κείμενο του Randy Cohen δημοσιεύθηκε στους N.Y. Times στις 4 Αυγούστου 2012 . Ο αυθεντικός τίτλος είναι  "Αν ο Καντ ήταν ποδηλάτης - If Kant were a New York cyclist".

Το μεταφράσαμε γιατί αφ' ενός μας βρήκε να συμφωνούμε απόλυτα μαζί του και αφ' ετέρου γιατί αν και καταπιάνεται με θέματα αστικής ποδηλασίας τα εξετάζει από πρωτότυπη σκοπιά και είναι αυτό 
ακριβώς που δίνει αφορμή γιά σκέψεις πέραν του ποδηλάτου, πάνω σε φιλοσοφικά ζητήματα όπως το τι είναι νόμιμο, τι είναι ηθικό και ποιά τα όρια του ενός και του άλλου.

Προσοχή, δεν θα ήθελα το περιεχόμενο του κειμένου να παρερμηνευθεί και να ενισχύσει την ποδηλατική ασυδοσία και ανευθυνότητα ( 'ντάξει μωρέ, περνάμε με κόκκινο, το 'πε κι ο... φιλόσοφας). 
Το αντίθετο λέει ο συγγραφέας με τη στάση του:  Οτι πρέπει να φτάσει κάποιος σε υψηλό επίπεδο υπευθυνότητας και συνειδητότητας γιά να κρίνει και να προτείνει κάτι διαφορετικό ωστε να συνυπάρχουν όλοι με ασφάλεια.