Ηλεκτρικό "ποδήλατο" - Μύθοι και πραγματικότητα

Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του κειμένου έχει γραφτεί εδώ και τρία χρόνια. Ομως συνειδητά αποφεύγαμε να το δημοσιεύσουμε γιατί η κατάσταση δεν είχε ξεφύγει τόσο άσχημα και γιατί στην πραγματικότητα ακόμη και το e-bike είναι προτιμότερο γιά την πόλη από οποιοδήποτε αυτοκίνητο (ακόμα κι από το ηλεκτροκίνητο αυτοκίνητο).

Ομως όπως είπαμε, πλέον το πράγμα έχει παρατραβήξει. Από τη μία το θράσος επιθετικό μάρκετινγκ των νέων εταιριών κατασκευής ηλεκτροκίνητων δικύκλων, με τη σωρεία ψεμμάτων υπερβολών γιά τα ανύπαρκτα ή ελάχιστα πραγματικά οφέλη τους σε σχέση με το αληθινό ποδήλατο, από την άλλη το γεγονός οτι μπήκε στο χορό και το κράτος που δίνει 40% επιδοτήσεις γιά e-bike και ταυτόχρονα υποσχέσεις γιά κίνητρα για την παραγωγή στην ελλάδα εξοπλισμού για ηλεκτροκίνητα σκούτερ και ποδήλατα, μας έφτασαν στο σημείο να πρέπει οπωσδήποτε να δημοσιεύσουμε την άποψη μας.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε στον τύπο και στο ίντερνετ την πιεστική προβολή των ηλεκτροκίνητων «ποδηλάτων» (που κακώς στα ελληνικά ονομάζονται ποδήλατα μιάς και δεν ελαύνουν διά του ποδός αλλά διά του κινητήρος) ή εκείνων με την ηλεκτρική υποβοήθηση (pedelecs).

Υπάρχει μία θορυβώδης υπερβολή που περιβάλει τα e-bikes.  Και όταν υπάρχουν υπερβολές τότε συχνά υπάρχουν κρυμμένες παράμετροι και σκοπιμότητες. Οταν δε η υπερβολή αυτή παράγεται και υποκινείται από τις βιομηχανίες (και πρόσφατα υποστηρίζεται και από το ίδιο το ελληνικό κράτος), τότε ο λάκκος στη φάβα γίνεται ακόμη βαθύτερος...

Βλέπετε, όλη η ιστορία με τα ebikes κινείται έντονα όχι γιατί είναι οικολογικά ούτε επειδή προστατεύουν το περιβάλλον, ούτε επειδή βοηθούν στη μετακίνηση. Κανείς επίσημος φορέας δεν ενδιαφέρεται γι αυτά στην πραγματικότητα.
Γιατί αν ενδιαφερόταν θα είχαν διαφημίσει, προωθήσει και διευκολύνει τη χρήση του αληθινού ποδηλάτου εδώ και δεκαετίες. Κανείς όμως δεν το έπραξε αν και σε όλα τα προγράμματα των υποψηφίων δημάρχων, από τον ισοβίτη Β. Παπαγεωργόπουλο και μετά, υπήρχαν και υπάρχουν υποκριτικές αναφορές και δεσμεύσεις γιά "ποδηλατόδρομους", "πράσινη μετακίνηση, "βιώσιμη κινητικότητα", "ελεύθερους δημόσιους χώρους" κ.λπ. Αναφορές που μόνο  στοχεύουν στην ενίσχυση ενός προφίλ  «ευαισθητοποιημένου» υποψήφιου ώστε να πλασάρει ευκολότερα τον εαυτό του στους καταναλωτές παραμυθιού αλλά καμμία σχέση δεν έχουν με  τις πράξεις του υποψηφίου αφού αυτός τελικά εκλεγεί.

Είναι trendy - καταναλώστε χαρωπά !

Τα e - bikes διαφημίζονται επίμονα και πιεστικά από παντού ως ένα αξιοθαύμαστο νέο προιόν μοδάτο και trendy ώστε τελικά αν εσείς χρησιμοποιείτε ένα αληθινό ποδήλατο γιά μετακίνηση να νοιώσετε οτι ξαφνικά «έχετε μείνει πίσω», ότι είστε «υποανάπτυκτοι» έτσι ώστε να εξαναγκαστείτε να  καταναλώσετε το νέο προιόν που θέλουν να πλασάρουν  (του οποίου βέβαια τα κρυμμένα μειονεκτήματα θ' ανακαλύπτετε με πολλή χαρά όσο θα περνά ο καιρός)

Ολο το θέμα κινείται παγκόσμια γιατί τα e-bikes αφήνουν σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους σε σχέση με τα αληθινά ποδήλατα. Κοστίζουν ακριβά και ταυτόχρονα δεν είναι αξιόλογα σαν οχήματα.  Στηρίζονται στη δύναμη του ηλεκτροκινητήρα γιά να αντισταθμίσουν τον συνήθως μέτριο σχεδιασμό του σκελετού τους και τα μέτρια περιφερειακά που συνήθως φοράνε. Εχουν όμως ακριβά αναλώσιμα (π.χ. μπαταρία) που θα πρέπει να αντικαθίστανται ανά τακτά διαστήματα αλλιώς παύουν να λειτουργούν.

Τα αναλώσιμα αυτά χρειάζονται μονάδες παραγωγής  γιά να τα παράγουν. Υπάρχουν δηλαδή μεγάλα περιθώρια «ανάπτυξης» με τη χυδαία έννοια. Χρησιμοποιούμε αυτή τη λέξη γιατί η χυδαιότητα βρίσκεται ακριβώς στο οτι το αληθινό ποδήλατο προσφέρει τα ίδια και πολύ περισσότερα οφέλη εδώ και αιώνες αλλά όπως προαναφέραμε, κανείς δεν το προώθησε ποτέ στην ελλάδα. Αντιθέτως  πάντοτε προσπάθησαν να αποθαρρύνουν τη χρήση του με έμμεσους τρόπους (γελοίοι ποδηλατόδρομοι πάνω στα πεζοδρόμια, δημιουργία λεωφορειολωρίδων χωρίς πρόβλεψη γιά την κίνηση του ποδηλάτου) Θεωρήθηκε μάλλον επικίνδυνο γιατί μπορεί π.χ. να έκοβε τους πελάτες του οασθ και θα χάνονταν κέρδη από τα καύσιμα, την αυτοκινητοβιομηχανία και τα τέλη κυκλοφορίας. Και δε μπορεί ο προαναφερθείς υποψήφιος δήμαρχος να χαλάσει τις δημόσιες σχέσεις του με όλους αυτούς. 

Με τα ebikes εκτιμάται οτι θα διακινηθεί πολύ χρήμα. Γι αυτό και προωθούνται (σχεδόν...απεγνωσμένα!). Οπως ακριβώς γίνονταν πάντα και με τα καύσιμα. Οπως ακριβώς και με την κατασκευή των κακών ποδηλατόδρομων.

Μα τελος πάντων, δεν υπάρχει τίποτε καλό στα e-bikes ; 

Τα ηλεκτροκίνητα «ποδήλατα» σίγουρα εξυπηρετούν και κάποιον πραγματικό σκοπό. Τουλάχιστον θεωρητικά. Αυτός είναι το οτι επιτρέπουν τη μετακίνηση σε μεγαλύτερες αποστάσεις (πάνω από 10χλμ) με σημαντικά μικρότερη προσπάθεια από τον αναβάτη. Ομως η προσπάθεια που καταβάλεται στο αληθινό ποδήλατο είναι ήδη μικρή. Ακόμη και στις ανηφόρες τα πράγματα δεν είναι δύσκολα εδώ και πολλές δεκαετίες μιάς και το αληθινό ποδήλατο διαθέτει ήδη υποβοήθηση (τις ταχύτητες).  Δεν ισχύουν αυτά που ίσως θυμόσαστε από τότε που ήσασταν παιδιά, με τα ποδήλατα-παιχνίδια που μας ταλαιπωρούσαν και πήγαιναν μόνο στην...κατηφόρα.  Αυτές τις κακές παιδικές αναμνήσεις και το απόλυτο κενό πληροφόρησης εκμεταλεύεται η θρασεία διαφήμιση των e-bikes στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες που δεν είχαν αστική ποδηλατική κουλτούρα.  Oι περισσότερες καθημερινές μετακινήσεις μέσα στην πόλη είναι κατά πολύ μικρότερες των 10χλμ. Οι περισσότερες μάλιστα είναι κάτω των 3χλμ. Και η Θεσσαλονίκη είναι κυρίως ευθεία. Μπορείτε να επιλέξετε αληθινό ποδήλατο άφοβα. (μόνο μη πάρετε το φτηνότερο που θα βρείτε. Τα αληθινά ποδήλατα ξεκινάνε από τα 350ευ.)

Επίσης λένε οτι τα ebikes μπορεί να τα χρησιμοποιήσουν άτομα που γιά λόγους υγείας αδυνατούν να χρησιμοποιήσουν αληθινό ποδήλατο. Και αυτό είναι καλό.

Αυτά όλα όμως δεν έχουν καμμία σχέση με τα όσα διαβάζουμε στις διαφημίσεις και στις παρουσιάσεις οι οποίες είναι προφανές πως δεν απευθύνονται στους ανθρώπους με δυσκολία στη μετακίνηση αλλά στοχεύουν σε κάποια άλλη κατηγορία ανθρώπων με ματαιοδοξία, κουτοπονηριά (σιγά μη κάνω πετάλι ΕΓΩ που είμαι πετυχημένος και λεφτάς) και με προτεραιότητα την επίδειξη. Τους ίδιους ακριβώς που θεωρούν το αυτοκίνητο ως απαραίτητο συμπλήρωμα της ανεπαρκούς προσωπικότητας τους.

Με έκπληξη βλέπουμε να γράφονται πράγματα εξωφρενικά.  Διαβάζουμε να προβάλλονται ως οφέλη από τη χρήση των ebikes  «η βελτίωση της φυσικής κατάστασης», «η φιλικότητα προς το περιβάλλον», «ο οικολογικός χαρακτήρας», «η οικονομία». Στην πραγματικότητα όμως αυτά είναι τα προσόντα του αληθινού ποδηλάτου. Στην περίπτωση των ebikes είναι ψέμματα μισές αλήθειες και μάλλον λιγότερες από τις μισές.

Οπως είπαμε και στην αρχή ένα ηλεκτρικό ποδήλατο είναι καλύτερο από το να μετακινείται κάποιος στην πόλη με αυτοκίνητο ή με μοτοσυκλέτα. Ομως η χρήση του δε βελτιώνει και πολύ τη φυσική κατάσταση και την υγεία μιάς και η προσπάθεια που θα καταβάλετε γιά την κίνηση του είναι σαφώς μικρότερη - κάπου  στο  10% - 15%  σε σχέση με το αληθινό ποδήλατο.  Θα έχετε σίγουρα κάποια μικρά οφέλη αλλά η σύγκριση με το αληθινό ποδήλατο είναι... πέρα από κάθε σύγκριση.  Ετσι οι ψευδείς υπερβολικοί ισχυρισμοί των διαφημίσεων περί «βελτίωσης της φυσικής κατάστασης» πάνε περίπατο.

Από την άλλη μεριά η βαριά μπαταρία των ebikes, έχει συγκεριμένη διάρκεια ζωής. Κάπου 700 φορτίσεις, δηλαδή περίπου δύο χρόνια ανάλογα με τη χρήση. Μετά θέλει αντικατάσταση.
Είναι κάτι που ακυρώνει τον ισχυρισμό περί «οικολογικού μέσου» και «πράσινου χαρακτήρα».
Σε αυτό προσθέστε το οτι η μπαταρία είναι στόχος των κλεφτών κι όταν κλειδώνετε το ποδήλατο θα πρέπει να την αφαιρείτε και να την κουβαλάτε, οτι δεν είναι καλή ιδέα να αφήνετε ένα ebike κλειδωμένο στη βροχή γιατί τα ηλεκτρικά μέρη επηρεάζονται, αλλά και τη διαδικασία του βάλε-βγάλε της μπαταρίας γιά να φορτιστεί.

Το πιό ωραίο:  όταν θα χρειαστεί να την αντικαταστήσετε  θ' ανακαλύψετε με έκπληξη οτι κοστίζει το ένα τρίτο του ποσού που δώσατε γιά ολόκληρο το ebike!  Εαν πάρετε φτηνή ιμιτασιόν μπαταρία, θα έχετε τα προβλήματα που προκύπτουν με κάθε ιμιτασιόν προιόν (αναξιόπιστο). Κάποιες παίρνουν και φωτιά.

Κάθε δύο-τρία χρόνια λοιπόν, επωμίζεστε το στάνταρ σημαντικό έξοδο της νέας μπαταρίας. Οχι και πολύ οικονομικό, όχι και τόσο βολικό και καθόλου οικολογικό.

Κάποιοι ισχυρίζονται οτι τα ebikes «τρέχουν γρηγορότερα» αλλά αυτό από τη μία δεν ισχύει μιάς και ένα κανονικό ποδήλατο ίδιας κατηγορίας τιμής μπορεί να τρέξει το ίδιο γρήγορα, κι από την άλλη η μεγάλη ταχύτητα δεν είναι πολύ καλό πράγμα γιατί κάνει τα ατυχήματα ευκολότερα και σοβαρότερα.

Το σίγουρο είναι οτι τα ηλεκτροκίνητα πάνε σταθερά με την ίδια ταχύτητα ενώ το κανονικό ποδήλατο έχει διαρκώς μεταβαλλόμενη ταχύτητα ανάλογα με το τι συμβαίνει στον ποδηλάτη ανά πάσα στιγμή.  Αυτή η σύνδεση αναβάτη - οχήματος είναι που συχνά προφυλάσσει από ατυχήματα και αυτή η σύνδεση ακυρώνεται στην περίπτωση των ebikes.  Η μη άμεση σύνδεση αναβάτη-οχήματος είναι ένας ακόμη λόγος που καθιστά τα ebikes λιγότερο ποδήλατα και περισσότερο μηχανοκίνητα δίκυκλα. Το εύρος ταχυτήτων των 13-22χμ.α.ω. που συνήθως κινείται ένα κανονικό ποδήλατο πόλης στο δρόμο, είναι αρκετό γιά οποιαδήποτε γρήγορη αστική μετακίνηση. Και πολύ ασφαλές.

1000$ πρόστιμο συν ένα μήνα φυλακή γιά χρήση μηχανοκίνητου οχήματος σ αυτό το δρόμο

Τελικά δε μπορούμε παρά να χαμογελάσουμε αναλογιζόμενοι όλο αυτό το επιθετικό μάρκετινγκ και το άγχος των διαφημισταράδων οι οποίοι πασχίζουν να μειώσουν το αληθινό ποδήλατο χαρακτηρίζοντας το ως «συμβατικό», ως «παρωχημένο» και ως «είδος που σύντομα θα γίνει έκθεμα των μουσείων».
Κάποιοι άλλοι φτάνουν στο σημείο να χρησιμοποιούν σλόγκαν όπως «η ποδηλασία είναι η νέα οδήγηση» (cycling is the new driving) αλλά εννοώντας και πάλι τα ηλεκτροκίνητα "ποδήλατα".
Η  διαφήμιση πλασάρει το ebikes με παρόμοιο τρόπο που παλιότερα πλάσαρε τα τερατώδη τζιπ suv. Δήθεν γιά την άνεση δήθεν γιά την ασφάλεια αλλά βασικά γιά την αίσθηση της επικράτησης και την υπεροψία έναντι των άλλων. Που έμειναν πίσω οι πτωχοί, να κάνουν ακόμα πετάλι.


Ξέρουμε περιπτώσεις που μετά το οικονομικό σοκ της αντικατάστασης της μπαταρίας, την κατάργησαν. Κατάργησαν τελείως την ηλεκτροκίνηση. Σ αυτή την περίπτωση θα έχετε να κινήσετε με τα πόδια ένα βαρύ ποδήλατο (λόγω του ηλεκτροκινητήρα) το οποίο συνήθως έχει μέτρια γεωμετρία σκελετού και μέτριο εξοπλισμό σε περιφερειακά γιατί εξ αρχής   δε σχεδιάστηκε να εκμεταλεύεται σωστά την ανθρώπινη δύναμη αλλά πόνταρε στον κινητήρα.

Εαν αφαιρέσετε τον ηλεκτροκινητήρα και αναβαθμίσετε τον εξοπλισμό του ποδηλάτου, τότε ίσως τελικά έχετε ένα αληθινό ποδήλατο (αν και η μέτρια γεωμετρία του σκελετού ΔΕΝ αναβαθμίζεται)

Γιατί όμως δεν το αγοράζατε έτσι από την αρχή;