Από το Παρίσι ως το Μεξικό κι από τη Βαρκελώνη ως το Ελσίνκι, τη Γάνδη, την Κοπεγχάγη και το Βερολίνο, σε πόλεις του κόσμου και σε όλες σχεδόν τις πόλεις της Eυρώπης, εφαρμόζονται μέτρα για να περιοριστεί η χρήση του αυτοκινήτου και να ενθαρρυνθούν οι εναλλακτικοί (αλλά τόσο παλιοί), βιώσιμοι τρόποι μετακίνησης. Οπως το ποδήλατο και το περπάτημα. Όμως, παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί (στην Eυρώπη πάντα), υπάρχουν και οι αρνητές που υποστηρίζουν ότι, για τον ένα ή τον άλλο λόγο, μια πόλη χωρίς αυτοκίνητο είναι μόνο μια φαντασίωση.
Σε αυτό το άρθρο, θα καταρρίψουμε μερικούς από τους γνωστούς μύθους σχετικά με τις πόλεις χωρίς αυτοκίνητα και θα αναφέρουμε τα δικά μας επιχειρήματα υπέρ της άποψης οτι πρόκειται για μια σωστή στρατηγική που κυρίως προσφέρει θετικά. Ακόμη και σε όσους την αρνούνται!
Γιατί οι πόλεις θα πρέπει να είναι χωρίς αυτοκίνητα;
Ο ΟΗΕ προβλέπει ότι μέχρι το 2050, περισσότερα από τα δύο τρίτα του πληθυσμού μας θα ζουν σε πόλεις. Είναι λοιπόν προς το συμφέρον μας να τις κάνουμε όσο το δυνατόν πιο βιώσιμες. Μειώνοντας τον αριθμό των αυτοκινήτων στους δρόμους θα έχουμε άμεση και μόνιμη βελτίωση στην ποιότητα του αέρα.
Αλλά αυτό δεν είναι το μόνο όφελος για την υγεία. Καθώς οι άνθρωποι θα αναζητήσουν άλλους τρόπους μετακίνησης, το αποτέλεσμα θα είναι να αυξηθεί η χρήση του ποδηλάτου και το περπάτημα. Αυτό μεταφράζεται σε έναν πιο ευτυχισμένο και υγιή πληθυσμό. (προσοχή: τα ηλεκτροκίνητα δίκυκλα δεν προσφέρουν ιδιαίτερη κινητικότητα ούτε σπουδαία βελτίωση στην υγεία. Μόνο το αληθινό ποδήλατο και το περπάτημα προσφέρει)
Μήπως όμως μέσα σε όλα αυτά τείνουμε πάντα να ξεχνάμε τον θόρυβο των μηχανοκίνητων; Σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας η ηχορύπανση είναι σχεδόν εξίσου κακή με την ατμοσφαιρική ρύπανση όσον αφορά την υγεία μας. Τα εύρος των συμπτωμάτων κυμαίνεται από τον ήπιο εκνευρισμό και την αϋπνία μέχρι τις καρδιακές παθήσεις ή τον πρόωρο θάνατο!
Όλοι λοιπόν γνωρίζουμε αρκετούς λόγους για τους οποίους θα πρέπει να περιορίσουμε τα αυτοκίνητα στα αστικά περιβάλλοντα. Ποιοι είναι όμως οι μύθοι που κυκλοφορούν σχετικά με το αντίθετο; Με το γιατί δεν θα πρέπει να το κάνουμε;
Μύθος 1: Οι πόλεις χωρίς αυτοκίνητα είναι κακές για τις επιχειρήσεις
Ο πιο συνηθισμένος και παλιός μύθος σχετικά με τις πόλεις χωρίς αυτοκίνητα λέει ότι είναι κακές για την οικονομία και τις τοπικές επιχειρήσεις. Κάποιοι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων ανησυχούν ότι τα λιγότερα αυτοκίνητα σημαίνουν αυτόματα και λιγότερους πελάτες. Αυτό μπορεί να ισχύει γιά ένα εμπορικό κέντρο που βρίσκεται εκτός πόλης, αλλά δεν ισχύει σε ένα αστικό περιβάλλον.
Μελέτες δείχνουν σταθερά ότι η επισκεψιμότητα αυξάνεται όταν ένας δρόμος πεζοδρομηθεί, με αποτέλεσμα την αύξηση των λιανικών πωλήσεων σε αυτές τις περιοχές. Δείτε στην πράξη το παράδειγμα του (μικρού) πεζόδρομου της Αγίας Σοφίας. Ποτέ η περιοχή δεν ήταν τόσο πολυσύχναστη και επιπλέον ο κόσμος παραμένει στο χώρο γιά πολύ περισσότερο χρόνο. Κι όμως λέγονταν ακριβώς τα ίδια "επιχειρήματα" πριν πεζοδρομηθεί.
Σύμφωνα με το Euronews, οι έρευνες δείχνουν επίσης ότι όταν αφαιρούνται οι θέσεις στάθμευσης, οι άνθρωποι δεν διαμαρτύρονται ιδιαίτερα ούτε σταματούν να μετακινούνται, αλλά αντίθετα αναζητούν εναλλακτικούς τρόπους για να φτάσουν εκεί που πρέπει να πάνε. Το συμπέρασμα; Όταν οι άνθρωποι θέλουν να πάνε στα μαγαζιά, θα βρουν έναν τρόπο, ακόμη και αν δεν είναι με το αυτοκίνητο.
Μύθος 2: Οι άνθρωποι δεν επισκέπτονται τις πόλεις χωρίς αυτοκίνητα
Ενα άλλο συχνό μύθευμα είναι ότι αν μια πόλη σταματήσει την κυκλοφορία των αυτοκινήτων, τότε οι άνθρωποι δεν θα την επισκέπτονται. Αντιθέτως, οι πόλεις χωρίς αυτοκίνητα είναι όχι μόνο πιο προσβάσιμες αλλά και πόλος έλξης τουριστών.
Το ελληνικό νησί της Ύδρας είναι ένα παράδειγμα, όπου η έλλειψη αυτοκινήτων το καθιστά hotspot προορισμού για όσους αναζητούν λίγη ηρεμία και γαλήνη.
Θέλετε ένα παράδειγμα μεγαλύτερης πόλης; Τι θα λέγατε για την Κοπεγχάγη και το πρόγραμμα car free(dom) ; Τι θα λέγατε γιά τη Γάνδη; Η εισαγωγή μιας ζώνης χωρίς αυτοκίνητα στο κέντρο της πόλης έχει μεταμορφώσει πλήρως την πόλη, αναβαθμίζοντας τη συνολική ελκυστικότητα της Γάνδης ως σημαντικού εμπορικού και τουριστικού προορισμού. Κοιτάζοντας φωτογραφίες του πριν και του μετά, δύσκολα θα διαφωνήσετε.
Μύθος 3: Οι πόλεις χωρίς αυτοκίνητα εισάγουν διακρίσεις γιατί αποκλείουν τους ηλικιωμένους!
Εάν μια πόλη θέλει να βελτιώσει την κινητικότητα, τότε ο περιορισμός των αυτοκινήτων κυρίως ενθαρρύνει την κίνηση για τους ηλικιωμένους ή τα άτομα με αναπηρία.
Ο καλός, προσεκτικός σχεδιασμός είναι ζωτικής σημασίας για μια πόλη χωρίς αυτοκίνητα, και μια καλά σχεδιασμένη πόλη εξυπηρετεί τις ανάγκες όλων των κατοίκων της. Τα μέσα μαζικής μεταφοράς πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο προσιτά, τόσο πρακτικά όσο και οικονομικά, σε όσους τα χρειάζονται. Αυτό σημαίνει τα πάντα, από ράμπες σε λεωφορεία, τραμ και τρένα μέχρι επιδοτήσεις ή δωρεάν μετακινήσεις για όσους το χρειάζονται. Οι καλά σχεδιασμένες πόλεις χωρίς αυτοκίνητα αντιμετωπίζουν επιτυχώς τα ζητήματα προσβασιμότητας, ειδικά για εκείνους που πλήττονται περισσότερο.
Μύθος 4: Η κατάργηση του αυτοκίνητου λειτουργεί μόνο σε μικρές πόλεις
Οι προτάσεις γιά πόλεις χωρίς αυτοκίνητο συχνά αγνοούνται ως ουτοπικές ή δύσκολες να εφαρμοστούν σε οποιαδήποτε μεγάλη κλίμακα. Οι επικριτές θα πουν ότι είναι καλές μόνο για τις μικρότερες πόλεις. (π.χ τα Τρίκαλα ή τη Λάρισα)
Αν αυτό ισχύει, κάποιος θα πρέπει να πάει να το πει στην Κοπεγχάγη, το Άμστερνταμ ή το Όσλο, τα κέντρα των οποίων είναι σε μεγάλο βαθμό χωρίς αυτοκίνητα και αποδεικνύουν ότι με τον κατάλληλο σχεδιασμό, την εκπαίδευση και τις υποδομές, οι πόλεις χωρίς αυτοκίνητα είναι πολύ λειτουργικές.
Φυσικά, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Μερικές φορές, μπορεί να είναι τόσο απλό όσο η προσαρμογή των υφιστάμενων υποδομών, όπως το Ελσίνκι που μετέτρεψε μια εγκαταλελειμμένη σιδηροδρομική γραμμή σε ποδηλατόδρομο. Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να απαιτηθεί μια πιό δραστική αναμόρφωση.
Με το μέγεθος της πόλης αυξάνεται η δυσκολία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αξίζει να εργαστούμε προς την κατεύθυνση αυτή. Εξάλλου, η Ρώμη δεν χτίστηκε σε μια μέρα.
Μύθος 5: Είσαι πολύ μεγάλος πιά για να κυκλοφορείς χωρίς αυτοκίνητο!
Πάντα θα υπάρχουν αυτοί που υποστηρίζουν ότι είναι πολύ αργά για τους ανθρώπους να αλλάξουν. Το γεγονός όμως είναι ότι το αυτοκίνητο στην πόλη συνεχίζει να αποτελεί τον κανόνα επειδή οι αρχές των πόλεων και οι κυβερνήσεις το διευκολύνουν και το προωθούν εξυπηρετώντας συμφέροντα.
Η Μάργκαρετ Θάτσερ είπε κάποτε ότι «Ένας άνθρωπος που είναι πάνω από 26 ετών και βρίσκεται σε λεωφορείο μπορεί να θεωρεί τον εαυτό του αποτυχημένο». Οταν από ανθρώπους σε θέση εξουσίας γίνονται τέτοιες ρατσιστικές διακρίσεις και αποδίδεται ένα τέτοιο στίγμα, αυτό λειτουργεί ως εμπόδιο γιά τους υπόλοιπους ανθρώπους ώστε να ανοίξουν το μυαλό τους σε τρόπους μετακίνησης πέρα από το αυτοκίνητο.
Οι έρευνες δείχνουν ότι όταν οι πόλεις λαμβάνουν μέτρα για τη μείωση ή τον περιορισμό του αριθμού των αυτοκινήτων, σπάνια επιστρέφουν πίσω. Όλοι θα ωφεληθούν από τους δρόμους με λιγότερα αυτοκίνητα, ακόμη και αν δεν μπορούν όλοι να το φανταστούν.
Μύθος 6: Οι υποδομές γιά πόλεις χωρίς αυτοκίνητο κοστίζουν ακριβά! (ενώ οι περιφερειακοί και τα flyover φυτρώνουν τζάμπα)
Ένας από τους πιο ανόητους μύθους είναι ότι οι πόλεις χωρίς αυτοκίνητα κοστίζουν ακριβά. Ενώ οι υποδομές κοστίζουν πράγματι από ελάχιστα έως κάποια λίγα χρήματα (φτάνει να μη γίνονται υπερτιμολογήσεις κατά την γνωστή "συνήθεια") αλλά θα εξοικονομήσουν και θα αποφέρουν πολύ περισσότερα στο μέλλον.
Σύμφωνα με το WorldCrunch, μια μελέτη στην Κοπεγχάγη έδειξε ότι για κάθε χιλιόμετρο ποδηλατοδρόμων που κατασκευάστηκε στην πόλη, προέκυψαν οφέλη ύψους 400.000 ευρώ μέσω της μείωσης του κόστους των μεταφορών, της μείωσης της ανάγκης γιά υγειονομική περίθαλψη (υγιέστεροι πολίτες) καθώς και των ατυχημάτων.
Συγκρίνετε αυτό με το τεράστιο κόστος κατασκευής και συντήρησης των οδικών υποδομών και των συστημάτων διαχείρισης της κυκλοφορίας για τα αυτοκίνητα και αμέσως γίνεται σαφές ότι οι πόλεις χωρίς αυτοκίνητα έχουν σημαντικά οικονομικά οφέλη.
Μύθος 7: Οι πόλεις χωρίς αυτοκίνητο είναι κατά του αυτοκινήτου
Και τέλος, έχουμε κι αυτούς που λένε ότι οι πόλεις χωρίς αυτοκίνητο είναι κατά του αυτοκινήτου. Ε, λοιπόν, δεν έχουν εντελώς άδικο.
Οι πόλεις χωρίς αυτοκίνητο έχουν σχεδιαστεί για να κάνουν το αστικό περιβάλλον ένα καλύτερο μέρος για να ζουν όλοι. Αν και η χρήση του αυτοκινήτου γενικά αποθαρρύνεται, συνήθως δεν απαγορεύεται εντελώς.
Όσοι πρέπει οπωσδήποτε να χρησιμοποιήσουν αυτοκίνητο, όπως τα άτομα με κινητικά προβλήματα και οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης (ασθενοφόρα, πυροσβεστική κ.λπ.), μπορούν να το κάνουν. Στην πραγματικότητα, με λιγότερα μηχανοκίνητα στους δρόμους, μπορούν να το κάνουν καλύτερα από ποτέ!
Η βασική θεωρία είναι ότι οι άνθρωποι δεν χρειάζεται να οδηγούν τόσο πολύ όσο οδηγούν. Εκτιμάται ότι τουλάχιστον οι μισές από τις μετακινήσεις με αυτοκίνητο παγκοσμίως είναι κάτω από 5 χιλιόμετρα (με την επιστροφή), ενώ στην ελλάδα αγγίζει αριθμούς ρεκόρ ... κατάντιας μιάς και το 82% των αποστάσεων κάτω των 4 χιλιομέτρων (καμάρα - βενιζέλος με επιστροφή) γίνεται με αυτοκίνητο. Μια απόσταση που για τους περισσότερους ανθρώπους θα μπορούσε εύκολα να καλυφθεί με ποδήλατο ή με τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Η με τα πόδια.
Τα αυτοκίνητα στις πόλεις εξακολουθούν να δημιουργούν προβλήματα στους κατοίκους, στις επιχειρήσεις, και στους επισκέπτες. Η μείωση του αριθμού των αυτοκινήτων εφαρμόζοντας άμεσα ένα μοντέλο πόλης χωρίς αυτοκίνητα είναι μια στρατηγική σχεδιασμού που θα μπορούσε να προσφέρει τις λύσεις.
κείμενο & φωτογραφίες από την πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου