Μετά τα όσα είπαμε γιά τα ομιχλώδη ποδηλατικά τοπία και πριν επιστρέψουμε στους ρυθμούς του Thessaloniki cycle chic, θεωρήσαμε καλό να κάνουμε μία επιλογή και να σας παρουσιάσουμε τις καλύτερες στιγμές - φωτογραφίες που αναρτήθηκαν μέσα στο 2012 (κλικ στις εικόνες γιά προβολή σε μεγαλύτερο μέγεθος)
Οπως έχουμε ξαναπεί, το φωτογραφικό αντικείμενο αυτού του ιστολογίου δεν είναι η μόδα (...) αλλά το στυλ και η κομψότητα. Κατ' εξαίρεση και η ιδαιτερότητα.
Ετσι περιλάβαμε εικόνες όχι μόνο chic - κομψές (όπως λέει ο τίτλος) αλλά και ιδιαίτερες:
(φωτο : Δέσποινα makdes)
(φωτο : Δέσποινα makdes)
τρία ίδια ύφη κι ένα διαφορετικό
χρώματα νυχιών απολύτως ταιριαστά με το χρώμα του ποδηλάτου!
Υπάρχουν δύο τύποι ποδηλατών στον κόσμο. Οι στρατιωτικού τύπου ποδηλάτες, και οι πολιτικού τύπου ποδηλάτες. (Andreas Rohl διευθυντής του προγραμματισμού γιά το ποδήλατο, Κοπεγχάγη)
Αυτό το θέμα είναι πιό δύσκολο στην προσέγγιση. Γύρω από αυτό ακούγονται και γράφονται πολλά παγκοσμίως. Κυκλοφορούν υπερβολές, μύθοι, εσκεμμένα ψέμματα και γενικά πολλή στοχευμένη παραπληροφόρηση. Συνήθως στοχευμένη στη δημιουργία τρόμου. Και ο τρόμος είναι αυτός που κάνει συχνά τους ανθρώπους να υποτάσονται. Κάτι σ' αυτό το θέμα ελκύει το ενδιαφέρον περισσότερο από άλλα και σχεδόν πάντα κάνει τους ανθρώπους να φανατίζονται υπέρ ή κατά λες και αγγίζει το θρησκευτικό τους συναίσθημα. Παράξενο; Οχι πολύ παράξενο, δυστυχώς.
Θα προσπαθήσουμε παρακάτω να παρουσιάσουμε τις γνωστές και μετρήσιμες παραμέτρους αυτού του θέματος και ν' αναζητήσουμε τις άγνωστες .
Ζώντας την ελληνική ποδηλατική πραγματικότητα την τελευταία δεκαετία διαπιστώσαμε οτι οι πιό πολλές αστικές ποδηλατικές ομάδες και κινήσεις, και τα περισσότερα σχετικά εμπορικά περιοδικά, κρατούν μία politically correct (δημοσιοσχετίστικη) στάση. Συνήθως μας συμβουλεύουν: «Φοράτε πάντα κράνος γιά να είσαστε προστατευμένοι. Πρώτα η ασφάλεια. Better safe than sorry» και άλλα παρόμοια ανησυχητικά, σοφά, και αποφθεγματικά!
Κάποιες φορές, έτσι γιά την επίφαση της πολυφωνίας, έχουμε δει να φιλοξενείται και η αντίθετη άποψη αλλά στο τέλος όποτε είναι να δοθούν συμβουλές προς νέους αστικούς ποδηλάτες, μέσα σε αυτές πάντα υπάρχει η ανησυχητική προτροπή του στυλ: «απαραίτητο αξεσουάρ το κράνος γιά να είσαστε προστατευμένοι, το νερό κ.λπ.»
Η politically correct στάση είναι η στάση που κρατούν όσοι θέλουν να έχουν ένα προφίλ εμπορικό (με την κακή έννοια) που θα αρέσει σε κατά το δυνατόν περισσότερο κόσμο. Κακοί έμποροι, υποψήφιοι πολιτευάμενοι, πολιτικοί, και όλοι όσοι αποσκοπούν σε διαπλοκή και εξυπηρετήσεις, σε επιχορηγήσεις και οτιδήποτε σχετικό. Η νοοτροπία είναι το «κάνω τα πάντα γιά να πουλήσω, χωρίς ενδοιασμούς, φτάνει να έχω ντύσιμο και εικόνα που στον κόσμο είναι καταγεγραμμένες ως αξιοπρεπείς».
Ας φύγουμε όμως από αυτά τα άσχημα κι ας ρίξουμε μιά ματιά σε μιά όμορφη εικόνα. Στο πως δηλαδή κυκλοφορούν και πως ντύνονται οι αστικοί ποδηλάτες στην Ολλανδία (είναι Χριστούγεννα).
Δηλαδή σε μία χώρα που οι άνθρωποι έχουν αστική ποδηλατική κουλτούρα πολλών
δεκαετιών και δεν άρχισαν το ποδήλατο πριν ένα μήνα. Δεν φορούν κράνη και στολές και γιλέκα και εξαρτήσεις αλλά τα πολιτικά τους ρούχα. Το ποδήλατο δεν είναι στρατός. Την ίδια περίπου εικόνα θα αντικρύσετε και στην Κοπεγχάγη (Δανία), στο Βερολίνο (Γερμανία) και στη Βουδαπέστη (Ουγγαρία).
Εκεί από όπου προωθείται και εφαρμόζεται η υποχρεωτική χρήση κράνους και παρόμοιων αξεσουάρ "ασφαλείας" είναι η Αμερική και οι άλλες αγγλόφωνες χώρες. Το αγγλο - αμερικάνικο υπόβαθρο με το οποίο επιβάλονται τα προιόντα αυτά είναι το προσχηματικό «η ασφάλεια πάνω απ' όλα» έτσι ώστε πρώτα να καλλιεργείται φόβος εκεί όπου δεν υπήρχε πριν, και μετά να δημιουργούνται τεχνητές ανάγκες. Ετσι ώστε να δημιουργείται νέα αγορά και να πουλιούνται προϊόντα πλασματικής ασφάλειας. Καλό; Μία ψεύτικη δηλαδή ασφάλεια γιά πράγματα που είτε είναι ήδη ασφαλή είτε είναι πολύ λιγότερο επικίνδυνα απ' όσο διαφημίζεται πως είναι. Ειδικά σε σχέση με κάποια άλλα αληθινά επικίνδυνα πράγματα που όμως πάντα αποσιωπούνται και βρίσκονται στο απυρόβλητο γιατί φέρνουν ήδη λεφτά.
Π.χ. «κινδυνεύετε από τα αυτοκίνητα; άρα φορέστε κράνος και φωσφοριζέ γιλέκο» Αντιθέτως όμως, είναι ακριβώς τα αυτοκίνητα και κάθε μηχανοκίνητο που δημιουργούν τον κίνδυνο στο δρόμο. Και θα πρέπει να ελαχιστοποιηθούν αν όχι να εξαφανιστούν μέσα από τις πόλεις αν θέλουμε να ανέβει το βιοτικό μας επίπεδο.
Η καλλιέργεια του τρόμου και της ανασφάλειας παντού, σε όλους τους τομείς (ακόμη και στα δελτία καιρού) αποφέρει μεγάλα κέρδη. Είναι πολύ αποδοτική μέθοδος και τη χρησιμοποιούν πλέον σχεδόν όλοι.
κράνος (και άλλα παρόμοια αξεσουάρ) γιά να μη χτυπάνε τα παιδιά μέσα στο σπίτι!
Κάπου εδώ επιτρέψτε στον γράφοντα να καταθέσει την προσωπική του εμπειρία: Κινούμαι εδώ και εικοσιένα χρόνια, σχεδόν καθημερινά με ποδήλατο στην πόλη. Διανύω περίπου δεκαπέντε χιλιόμετρα τη μέρα και κινούμαι κυρίως στο δρόμο. Ως σήμερα δεν έχω τρακάρει ποτέ και δεν έχω παρασυρθεί από μηχανοκίνητο όχημα. Βεβαίως και έχω καταφέρει να πέσω τρεις φορές από μόνος μου! Το οτι δεν έχω τρακάρει ή παρασυρθεί οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο οτι δεν οδηγώ επικίνδυνα και αποφεύγω τις παλλικαριές σε αντίθεση με τους οδηγούς μηχανοκίητων και ειδικά τους επαγγελματίες. Από τις τρεις πτώσεις που ανέφερα, εισέπραξα χτύπηματα στα πόδια και στα γόνατα. Και μόνο μία γρατζουνιά στο πρόσωπο. Κατάλαβα οτι αν θέλω να προστατέψω κάτι σε περίπτωση πτώσης αυτό θα έπρεπε να είναι πρώτα τα γόνατα (σχεδόν πάντα θα χτυπήσετε εκεί) και άρα μάλλον θα έπρεπε να φοράω...επιγονατίδες!
Η άποψη και η αισθητική της Cycle Chic κοινότητας ανά τον κόσμο, είναι η προαιρετική χρήση του κράνους μέσα στην πόλη και η αστική ενδυμασία του ποδηλάτη (και όχι η στρατιωτική-αθλητική).
Ομως από τη μία επίκειται η αναθεώρηση του κ.ο.κ. και θα εξεταστεί το θέμα του υποχρεωτικού κράνους (αλλά και της ένδυσης του ποδηλάτη!) και από την άλλη τα τελευταία χρόνια έχω γίνει μάρτυρας επιθετικής συμπεριφοράς (επικρίσεις ειρωνίες κ.λπ.) προς νέους αστικούς ποδηλάτες από «γνώστες» του σαββατοκύριακου.
Κάποιες φορές δεχτήκαμε κι εμείς συμβουλές από "αληθινούς ποδηλάτες" που "ξέρουν" επειδή απλώς τους τελευταίους έξι μήνες ποδηλατούν στα βουνά το Σαββατοκύριακο! Παρόμοια στάση έχουμε δει και από αθλητές που ίσως να ξέρουν από πίστες ή από αλλά έχουν πλήρη μεσάνυχτα από συνθήκες καθημερινής κυκλοφορίας με ποδήλατο στην πόλη και τις ανάγκες ενός αστικού ποδηλάτη. Βλέπετε, πολλοί από αυτούς δεν μετακινούνται στην πόλη με ποδήλατο αλλά χρησιμοποιούν αυτοκίνητο ή μοτοσυκλέτα. Είναι δηλαδή αθλητές μόνο. Δεν είχαν και δεν θέλησαν ποτέ να αποκτήσουν αστική ποδηλατική κουλτούρα.
Ας δούμε λοιπόν κάποιες συνηθισμένες σοφιστείες που ακούμε συχνά να πλασάρονται ως επιχειρήματα. Αυτές οι σοφιστείες φαινομενικά απευθύνονται στη λογική αλλά στην πραγματικότητα χρησιμεύουν γιά να μεταδίδουν τρόμο και φόρτιση. Η φόρτιση μειώνει τη λογική και αυτός ήταν και είναι ο τρόπος που χρησιμοποιούν οι φανατικοί γιά να επιβάλλουν τις ιδεοληψίες τους :
#1 "φοράω κράνος γιά να είμαι προστατευμένος και γιατί προέχει η προσωπική μου ασφάλεια"
Συνήθως όσοι φορούν κράνος τείνουν να ποδηλατούν επικίνδυνα. Παρακαλούμε παρατηρήστε το στο δρόμο. Εχουν την ψευδαίσθηση οτι είναι συνολικά προστατευμένοι και οτι το στρατιωτικό αξεσουάρ, τους κάνει να νομίζουν οτι αναβαθμίστηκαν σε ένστολους ήρωες! Σε κάθε τέτοια περίπτωση είναι απλώς παρτάκηδες που φρόντισαν μόνο την προσωπική τους ασφάλεια και νομίζουν οτι μπορούν να πηγαίνουν όπως να 'ναι δημιουργώντας πρόβλημα στους υπόλοιπους που χρησιμοποιούν το δρόμο.
Τα στατιστικά στοιχεία που διαρκώς προκύπτουν δείχνουν οτι τα ποσοστά τραυματισμών στο κεφάλι είναι σχεδόν τα ίδια τόσο γιά τους πεζούς όσο και γιά τους ποδηλάτες (λιγότερο απο 2%) αλλά κατά πολύ αυξημένα (49%) γιά τους οδηγούς αυτοκινήτων. Αν λοιπόν γιά κάποιο λόγο θα πρέπει υποχρεωτικά να φοράνε κράνος οι ποδηλάτες, θα πρέπει υποχρεωτικά να φορέσουν κι οι πεζοί!
Aυτοί όμως που αληθινά το χρειάζονται είναι οι οδηγοί αυτοκινήτων.
-Υποστηρίζοντας το κράνος, κάνεις το ποδήλατο να μοιάζει επικίνδυνο, ενώ είναι το ίδιο ασφαλές με το περπάτημα /
-Είναι πολύ πιό λογικό να φορούν κράνη οι οδηγοί αυτοκινήτων /
-Μόνο το 1% των τραυματισμών στο κεφάλι στη γερμανία προκαλούνται από ποδηλατικά ατυχήματα (ίδιο ποσοστό με τους πεζούς) /
-Οταν οι άνθρωποι εξαναγκάζονται να φορέσουν κράνος απλώς δεν ποδηλατούν /
-Το αποτέλεσμα είναι να ασκούνται λιγότερο, να γίνονται υπέρβαροι και πιό άρρωστοι /
-Οι πόλεις αυξάνουν τα επίπεδα ασφαλείας όταν οι δρόμοι σχεδιάζονται λαμβάνοντας υπ' όψιν τις ανάγκες του πεζού και του ποδηλάτη
Σε 21 πολιτείες της Αμερικής, στον Καναδά, στην Αυστραλία και τη Ν. Ζηλανδία υπάρχουν νόμοι που υποχρεώνουν τον αστικό ποδηλάτη να φοράει κράνος γιά να είναι «προστατευμένος».
(εδώ ο πλήρης χάρτης με τις χώρες που έχουν νόμους γιά τη χρήση του κράνους) Το αποτέλεσμα της νομοθεσίας ήταν να μειωθεί σε μεγάλο βαθμό (περίπου 30%) ο αριθμός των ανθρώπων που χρησιμοποιούσαν ποδήλατο χωρίς όμως να μειωθούν τα σοβαρά χτυπήματα στο κεφάλι.
Το ίδιο ακριβώς έχει συμβεί σχεδόν οπουδήποτε ψηφίστηκαν τέτοιοι νόμοι: Οι ποδηλάτες μειώθηκαν, τα χτυπήματα όχι (άρα λοιπόν μάλλον αυξήθηκαν!)
Αυτή είναι μία συνηθισμένη δήλωση που ακούμε και διαβάζουμε αρκετές φορές στο διαδίκτυο και που θεωρείται ως επιχείρημα αλλά δεν είναι. Γιατί σχεδόν πάντα αυτός που "σώθηκε" ομολογεί ο ίδιος οτι ποδηλατούσε βλακωδώς. Πρόκειται στην ουσία γιά απόπειρα τρομοκράτησης προς τους ποδηλάτες με διαφορετική άποψη. Αντιδράστε όταν ακούτε κάτι τέτοιο. Κανείς δεν έχει δικαίωμα να σας τρομοκρατεί. Παρ' όλ' αυτά, αν ψάξουμε λίγο θα ανακαλύψουμε αυτό που έχουμε διαπιστώσει κι εμείς από την εμπειρία μας. Οτι όσοι φορούν κράνος είναι ακριβώς εκείνοι που παθαίνουν τα περισσότερα ατυχήματα.
Κι αυτό συμβαίνει γιά δύο πολύ απλούς λόγους:
1. Φορώντας κράνος, οι πιό πολλοί νιώθουν ξαφνικά προστατευμένοι (ενώ δεν είναι) και ποδηλατούν ριψοκίνδυνα αναπτύσσοντας υψηλές ταχύτητες και αδιαφορώντας επιδεικτικά γιά τους κανόνες του δρόμου. Η ριψοκίνδυνη ποδηλασία δεν θα πρέπει να συνδέεται με τον αστικό ποδηλάτη που απλώς μετακινείται ή κάνει βόλτα.
2. Οσοι φοράνε κράνος δίνουν τη λάθος εντύπωση του προστατευμένου στους οδηγούς αυτοκινήτων οι οποίοι δεν τους υπολογίζουν πιά όπως αν τους έβλεπαν χωρίς κράνος.
Ετσι χάνεται το δεδομένο πλεονέκτημα ασφαλείας του ποδηλάτη οτι χωρίς κράνος τον βλέπουν σαν αυτό που είναι. Σαν άνθρωπο δηλαδή. Ετσι, τον υπολογίζουν και τον προσέχουν περισσότερο.
Φορώντας κράνος αυξάνονται οι πιθανότητες γιά ατύχημα
επισκόπηση των αποτελεσμάτων των νόμων γιά υποχρεωτικό κράνος
3. "ο ποδηλάτης κινδυνεύει από τα αυτοκίνητα άρα πρέπει να φοράει κράνος"
Οι αυτοκινητοβιομηχανίες συχνά προωθούν τη χρήση του κράνους και του φωσφοριζέ γιλέκου. Το κάνουν γιά να μεταθέσουν την επικινδυνότητα του αυτοκινήτου, στους ποδηλάτες και τους πεζούς. Λένε δηλαδή «Δεν φταίει το υπέροχο αυτοκίνητο μας, φταις εσύ που είσαι ανεύθυνος και δεν είσαι προστατευμένος». Η volvo λανσάρει το αντανακλαστικό σπρέι για ποδηλάτες. Η fiat έκανε ένα διαγωνισμό γιά να προωθήσει ένα νέο της αυτοκίνητο. Το θέμα του διαγωνισμού ήταν γραφιστικές δημιουργίες γιά τη διακόσμηση ποδηλατικών κρανών. Η peugeot σπονσοράρει μία σπορ ποδηλατική βόλτα στην οποία μπορούν να συμμετάσχουν μόνο όσοι φοράνε κράνος (αυτή η διάκριση «μόνο γιά σωστούς» είναι ανάλογη με το νεοναζιστικό «μόνο γιά έλληνες»).
Αναπαράγοντας άκριτα αυτή την άποψη, παγιώνεται η αντίληψη οτι ο ποδηλάτης (που είναι το θύμα τελικά) θα πρέπει να προσαρμοστεί και να λειτουργήσει με τους αντιανθρώπινους όρους του αυτοκινήτου.
Θα πρέπει δηλαδή να θεωρείται δεδομένος ο τερατώδης αριθμός αυτοκινήτων στις πόλεις, η υψηλή επικινδυνότητα τους, και η φριχτές συνθήκες ζωής που οι πόλεις παρουσιάζουν, μόνο προς όφελος των αυτοκινητοβιομηχανιών αλλά και όσων άλλων επωφελούνται οικονομικά από την υπερβολική χρήση του αυτοκίνητου.
- κοριτσάκι που είναι το κράνος σου;- μεγάλη κυρία που είναι το ποδήλατο σας;
Το αυτοκίνητο έχει πλασαριστεί ως η αιώνια και αμετακίνητη Θεϊκή Αλήθεια που όλα θα πρέπει να ερμηνεύονται και να ρυθμίζονται σύμφωνα με αυτήν!
Ο ποδηλάτης όμως (όπως και ο πεζός) είναι απλώς ο άνθρωπος. Η ανθρώπινη παρουσία η οποία προυπήρξε - φυσικά - της "θεϊκής αλήθειας" της βιομηχανίας και των συμφερόντων της. Είναι καιρός να πάρει ξανά τη θέση που του αξίζει!
Κάποιες δικές μας προτάσεις
Λυπούμαστε αλλά πρώτα πρέπει να δείξουμε αυτό. Αν ένας ποδηλάτης παρασυρθεί τελικά από αυτοκίνητο, λεωφορείο φορτηγό ή μηχανάκι, τίποτα δε μπορεί να τον προστατέψει. Και δεν είναι το ποδήλατο που είναι επικίνδυνο αλλά το αυτοκίνητο που είναι σαν κινούμενο σιδερένιο έμβολο ανάμεσα σε ανθρώπους. Το μόνο που προστατεύει πραγματικά είναι -
- κοίτα Γιαννάκη, ούτε γρατζουνιά στο κεφάλι του! Γι αυτό πρέπει πάντα να θυμάσαι να φοράς το κράνος σου
- το ναέχεις δει και να προλάβεις το ατύχημα πριν συμβεί.
Και αυτό γίνεται:
1. με τη σταδιακή εξοικείωση με το δρόμο (και όχι μόνο με την παραλία) και με τη σωστή ανάγνωση και εκτίμηση των συνθηκών κυκλοφορίας, αποφεύγοντας τις καγκουριές - παλικαριές. (το ποδήλατο μέσα στο δρόμο, πρώτα είναι μέσο μετακίνησης)
2. με τη χρήση του τόσο υποτιμημένου αριστερού καθρέφτη αλλά και των φώτωντο βράδυ.
Ο καθρέφτης σώζει πραγματικά από ατυχήματα από τα οποία κανένα κράνος δεν θα προστάτευε, κι όμως η χρήση του δεν προτείνεται και αποσιωπάται (δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια κέρδους γιατί είναι πολύ φτηνότερος, βλέπετε).
Πολλές φορές θα δείτε ποδηλάτες τη μέρα και τη νύχτα χωρίς καθρέφτη και φώτα, να κάνουν γρήγορες «σφήνες» ανάμεσα στα αυτοκίνητα και να οδηγούν επικίνδυνα. Αρκετοί από αυτούς φοράνε κράνος άρα "είναι προστατευμένοι" (εδώ γελάμε).
3. με την τακτική επιθεώρηση και συντήρηση του ποδηλάτου έτσι ώστε να είναι πάντα λειτουργικό και να "ακούει" τον αναβάτη.
Σχετικά με την αποτελεσματικότητα του κράνους όταν εμπλέκεται μηχανοκίνητο όχημα, παραθέτουμε ένα εύγλωττο απόσπασμα: «Σε ατυχήματα που ασκούνται μεγάλες δυνάμεις πρόσκρουσης (ατυχήματα στα οποία εμπλέκονται μηχανοκίνητα οχήματα ή σταθερά αντικείμενα όπως τοίχοι ή κολώνες) οι δυνάμεις μπορεί να είναι τόσο μεγάλες ώστε ένα ποδηλατικό κράνος θα συμπιεστεί και θα σπάσει σε 1/1000 του δευτερολέπτου. Η απορρόφηση της αρχικής δύναμης πρόσκρουσης μέσα σε αυτό το τόσο σύντομο διάστημα είναι αμφίβολο αν μπορεί να παίξει κάποιο ρόλο στο να αποφευχθεί ο σοβαρός τραυματισμός ή ο θάνατος.»
Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος γιά τον οποίο τα ποδηλατικά κράνη περιέχουν αυτοκόλητα που επισημαίνουν οτι: «Κανένα κράνος δε μπορεί να προστατέψει από όλους τους τραυματισμούς στο κεφάλι»
Γιατί όμως το κράνος φανατίζει;
Είναι κάτι που συνήθως περνάει απαρατήρητο αλλά νομίζω οτι ακριβώς σε αυτό βρίσκεται το κυρίως θέμα (ή πρόβλημα) κι όχι στα λογικά επιχειρήματα, τα οποία είτε ισχύουν, είτε όχι, από ένα σημείο και μετά χρησιμοποιούνται απλώς γιά νά 'χουμε κάτι να φωνάζουμε.
Το παρακάτω κόμικ νομίζω οτι δείχνει προς τη σωστή κατεύθυνση.
- Ο νόμος λέει οτι πρέπει να φοράς μπούρκα! - Οι γυναίκες θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν.
- Αν επιτρέπεις στους άντρες να σε βλέπουν, θα σε βιάσουν! - Δηλαδή από πάνω θα κατηγορήσουμε το θύμα;
- Φορώντας μπούρκα δίνεις το μήνυμα οτι παίρνεις τη θρησκεία στα σοβαρά. - Μου χαλάει τα μαλλιά.
- Ο νόμος λέει οτι πρέπει να φοράς κράνος! - Οι ποδηλάτες θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν.
- Αν σε χτυπήσει αυτοκίνητο θα παθεις εγκεφαλική βλάβη! - Δηλαδή από πάνω θα κατηγορήσουμε το θύμα;
- Φορώντας κράνος δίνεις το μήνυμα οτι παίρνεις το ποδήλατο στα σοβαρά.
- Μου χαλάει τα μαλλιά.
Είναι αξιοσημείωτο οτι τα "επιχειρήματα" όπως και το ύφος με το οποίο προσπαθεί να φορτώσει με άγχος και ενοχή η φανατικά θρησκευόμενη την "άπιστη" ωστε να τη "συνετίσει". (Ωστε δηλαδή το άλλο άτομο να τρομάξει, να λειτουργήσει συναισθηματικά συσκοτίζοντας τη λογική του, και σταδιακά με την επανάληψη να ενοχοποιήσει την ως τότε αυτονόητη απόλαυση του ποδηλάτου, θωρακιζόμενο μέσω του φόβου και του άγχους ως προς αυτήν) Αυτό το στυλάκι της τρομοκράτησης παραμένει το ίδιο είτε μιλάμε γιά ένα ποδηλατικό αξεσουάρ είτε μιλάμε γιά μία θρησκευτική συνήθεια.
Το αντικείμενο του διαλόγου στο παραπάνω κόμικ θα μπορούσε να ήταν οποιοδήποτε άλλο (π.χ ο σεβασμός στις αξίες της οικογένειας, η ιδεολογική καθαρότητα), η στάση όμως και ο τρόπος παραμένουν σχεδόν πάντα ίδιοι.
Η στάση και ο τρόπος είναι πολύ πιό πειστικό μέσον απ' ό,τι τα επιχειρήματα.
Το κράνος είναι μέρος κάποιας στολής. Συνήθως στρατιωτικής. Εξάλλου στις ποδηλατικές ομάδες συνηθίζουν να παρατάσσονται και να χαιρετούν στρατιωτικά.
Το ποδηλατικό κράνος θεωρείται σύμβολο και στολή από μόνο του.
Συχνά εκλαμβάνεται ως η στολή και το σύμβολο του "καθώς πρέπει" ποδηλάτη. Του "κανονικού" που λένε. Με την κάθε κακή έννοια που έχει πάρει η "κανονικότητα" τελευταία.
Μία στολή υποστηρίζει το αίσθημα μεγαλείου και δύναμης μιάς και αυτός που τη φορά ξεχωρίζει οπτικά από "τους άλλους" και δείχνει με την εικόνα του ότι ανήκει κάπου. Κάπου με κοινά πιστεύω αλλά και κοινούς εχθρούς. Αποκτά ξαφνικά δηλαδή κάποιο λόγο ύπαρξης. Κάποια ταυτότητα ακόμη κι αν πριν δεν είχε καμμία.
Χαρακτηριστικό γνώρισμα όσων έχουν τάση γιά φανατισμό και των παρόμοιων ομάδων είναι οτι χρειάζονται εχθρούς γιά να υπάρξουν οι΄ίδιοι! Οι οποίοι εχθροί θα πρέπει να επινοηθούνεκ του μη όντοςγιατί χωρίς φανταστικούς εχθρούς δεν μπορούν να προσδιοριστούν ούτε οι ίδιοι ωστε να αποκτήσουν κάποια ταυτότητα: "Είμαστε οι ΟΥΓΚ, που δε γουστάρουμε αυτούς, και σας ΓΑΜ... όλους!"
Φορώντας κράνος, ο φανατικός νομίζει οτι μπαίνει σε ένα κύκλο "υπεύθυνων ποδηλατών" οι οποίοι είναι "κανονικοί άνθρωποι" και όχι τίποτα "παιδάκια" ή "αλήτες". Αφήνοντας κραυγές γιά την "ασφάλεια πάνω απ όλα", φορούν με καμάρι το σύμβολο τους, και νομίζουν οτι έτσι δικαιούνται να επιβάλλουν την αντίληψη τους αυτή και στους άλλους. Οι οποίοι θα πρέπει είτε να συμμορφωθούν είτε να περιθωριοποιηθούν ως κατώτερο είδος.
Αν στα παραπάνω αναγνωρίσατε ομοιότητες με νεοναζιστικές ιδεολογίες και αντιλήψεις στρατιωτικοποίησης που ήταν σε έξαρση τα τελευταία χρόνια, δεν κάνατε λάθος. Ολοι οι φασισμοί είναι από το ίδιο υλικό, τις ίδιες προσωπικές και κοινωνικές ανεπάρκειες φτιαγμένοι, και περιμένουν τις κατάλληλες συνθήκες γιά να ξαναεμφανιστούν.
«Υπάρχουν δύο τύποι ποδηλατών στον κόσμο: οι στρατιωτικού τύπου ποδηλάτες και οι πολιτικού τύπου ποδηλάτες» (Andreas Røhl, διευθυντής του προγράμματος γιά το ποδήλατο, Κοπεγχάγη)
Αυτό το κείμενο (αλλά και το δεύτερο μέρος του που θα δημοσιευτεί την ερχόμενη εβδομάδα), γράφτηκε μέσα στους τελευταίους οκτώ μήνες σαν ένα ενιαίο κείμενο με σκοπό να βοηθήσει στο να ξεκαθαριστούν δύο αδιευκρίνιστα και ομιχλώδη ποδηλατικά θέματα: Η αντιμετώπιση των αστικών ποδηλατών συγκριτικά με τους αθλητές καθώς και το θέμα ταμπού, η αναγκαιότητα και η υποχρεωτική ή μη, χρήση του ποδηλατικού κράνους.
Θεώρησα όμως καλύτερο να το δημοσιεύσω σε δύο μέρη (ένα θέμα ανά δημοσίευση) μιάς και είναι αρκετά μακροσκελές και πιστεύω πως έτσι θα γίνει εκολότερα κατανοητό.
Τον Απρίλιο του 2013 πρόκειται να γίνει αναθεώρηση του κ.ο.κ. και τα θέματα προς εξέταση που θα τεθούν υπ' όψιν της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής αναθεώρησης, περιλαμβάνουν υποχρεωτικό κράνος, πινακίδα, ασφάλιση! Οι podilates.gr ρωτήθηκαν σχετικά αλλά αδυνατούν να καταλήξουν σε σαφείς θέσεις υπέρ ή κατά!
Με αφορμή αυτό αλλά και τους ποδηλατικούς αγώνες που διοργανώθηκαν / υποστηρίχθηκαν τον Σεπτέμβριο 2012 από το δήμο Θεσσαλονίκης (το σιρκουί τη «μέρα χωρίς αυτοκίνητο» και η κατάβαση από το Γεντί Κουλέ) και παράλληλα παρατηρώντας οτι οι ποδηλάτες που κυκλοφορούν πλέον στην πόλη έχουν αυξηθεί και αυξάνονται συνεχώς, νομίζω πως είναι καιρός να αναφερθούμε σε κάποια ζητήματα τα οποία εκ πρώτης όψεως μοιάζουν λιγότερο σοβαρά απ' ότι είναι και γιά τα οποία επικρατεί πλήρης σύγχυση ή και άγνοια μεταξύ των ποδηλατών, ενώ παράλληλα κυκλοφορεί και αρκετή παραπληροφόρηση σχετικά.
Ζητήματα που είναι μάλλον δύσκολα στην προσέγγιση τους γιατί περιέχουν παραμέτρους από διαφορετικούς τομείς. Οφείλουμε να το προσπαθήσουμε όμως, να δώσουμε πληροφορίες και να πάρουμε θέση προσπαθώντας να ξεκαθαρίσουμε το τοπίο..
Τοπίο στην ομίχλη 1: Ολοι κάνουν ποδήλατο. Αρα είναι όλοι ίδιοι;
Οχι αγαπητοί αναγνώστες. Είναι άλλο ο αστικός ποδηλάτης (μετακίνηση και αναψυχή), και άλλο ο αθλητής (δρομέας, κωπηλάτης, ποδηλάτης κ.λπ.)
Χρησιμοποιώ ποδήλατο πολλά χρόνια γιά τις καθημερινές μετακινήσεις μου ή απλώς γιά βόλτα στην πόλη. Θυμάμαι οτι ακόμη και πριν δέκα ή δώδεκα χρόνια όταν γινόταν κάποια συζήτηση σχετικά με την «παράξενη» επιλογή μου του ποδηλάτου, η δεύτερη ερώτηση που μου έκαναν ήταν συνήθως: «και τι κάνεις με το ποδήλατο; τρέχεις, πας κάνα βουνό;»
(η πρώτη ήταν η κλασική χαζομάρα: «μα με τόσα λεφτά θα έπαιρνες αυτοκίνητο!»)
Παρατηρώ οτι αυτή η εσφαλμένη αντίληψη που υπήρχε αρκετά χρόνια πριν, υπάρχει και σήμερα. Συντηρείται υποστηριζόμενη και διαφημιζόμενη και από την πολιτεία.
Σύμφωνα με αυτήν, όποιος χρησιμοποιεί ποδήλατο σημαίνει απαραιτήτως οτι του αρέσει να πηγαίνει και στο βουνό γιά mountain bike, να προπονείται, ή να ενδιαφέρεται και να συμμετέχει σε αγώνες αλλιώς κινδυνεύει να αντιμετωπιστεί με χαμόγελα συγκατάβασης από αδαείς του καναπέ αλλά και από μιά μερίδα αθλητών (που συνήθως δεν κυκλοφορούν στην πόλη με ποδήλατο παρά μόνο «προπονούνται») ή απο κάποιους από τους στρατιωτικού τύπου «ποδηλάτες - σούπερ ήρωες» (ποδήλατο downhill ή φανταιζί κούρσα, κράνος full face ή «σταγόνα», στολή, κάθε έιδους αξεσουάρ, gps στο τιμόνι, walkie talkie στη ζώνη, επικίνδυνη οδήγηση, υψηλές ταχύτητες).
Ευτυχώς υπάρχουν αθλητές που είναι συνειδητά και αστικοί ποδηλάτες, δεν μπερδεύουν το ένα με το άλλο και δεν αντιμετωπίζουν με υπεροψία τους αλλους ποδηλάτες.
- Ω, με ξάφνιασες! - Γκρμφ.
- Προπονείσαι; Σ' έχω δει πάνω κάτω στη λεωφόρο κ... Εντάξει! - Να μη σε κρατάω και δεν ισοφαρίσεις τα χαμένα δευτερόλεπτα! - Δεν θα ήθελα ν' αργήσεις γιά τη συνάντηση των σούπερ - ηρώων (μα γιατί κάθομαι κι ασχολούμαι;)
Η ίδια αυτή αντίληψη προεκτεινόμενη, θα ήθελε και κάποιον που έχει και χρησιμοποιεί αυτοκίνητο γιά να μετακινείται, να τρέχει οπωσδήποτε σε ράλλυ ή τουλάχιστον να τα παρακολουθεί με πάθος και βέβαια να «βελτιώνει» (τιουνάρει) το όχημα του.
Είμαι αισιόδοξος οτι η αντίληψη αυτή θα ατονίσει και θα εκλείψει σιγά σιγά όσο τα ποδήλατα γιά αστική μετακίνηση θα αυξάνονται και όσο σταδιακά, με τον καιρό οι πολίτες θα αποκτούν αστική ποδηλατική κουλτούρα, παρά τις αντίθετες προσπάθειες που παρατηρούμε:
πάνω η αθλητική διοργάνωση - κάτω η ανθρώπινη πόλη
Η «μέρα χωρίς αυτοκίνητο» (22 Σεπτεμβρίου) είναι μία μέρα που πανευρωπαϊκά χρησιμεύει γιά να ενθαρρυνθεί ο εναλλακτικός τρόπος μετακίνησης (περπάτημα, ποδήλατο) μέσω της όμορφης εικόνας που παρουσιάζει η πόλη χωρίς τα αυτοκίνητα.
Εντούτοις στην «ευρωπαϊκή» Θεσσαλονίκη στις 22 Σεπτεμβρίου 2012, όλα τα μηχανοκίνητα τροχοφόρα ήταν παρόντα στους δρόμους, όλες τις ώρες κατά τις οποίες είχε εξαγγελθεί πως θα έλειπαν.
Εκτός από τις ώρες που θεωρήθηκε πως κάτι πραγματικά σημαντικό θα συνέβαινε...
Το «σημαντικό» ήταν οτι διοργανώθηκε και πραγματοποιήθηκε από το δήμο Θεσσαλονίκης αγώνας ποδηλάτων δρόμου στον οποίο συμμετείχαν αθλητικές ομάδες και οι ώρες που πραγματοποιούνταν ήταν - δυστυχώς - οι μόνες λίγες ώρες που είδαμε το κέντρο της πόλης να είναι πράγματι χωρίς αυτοκίνητα.
Αυτό ήταν που εκτιμήθηκε ως σημαντικό: η αθλητική διοργάνωση κι όχι η όμορφη, ανθρώπινη πόλη.
Με αυτό τον τρόπο δημιουργείται σύγχυση στην πλειοψηφία του κόσμου και συντηρείται η προαναφερθείσα εσφαλμένη εντύπωση οτι η αστική κι η αγωνιστική ποδηλασία είναι περίπου το ίδιο πράγμα.
Η μάλλον ακόμη περισσότερο: οτι οι αθλητές με τις στολές, τα κράνη και τον ειδικό εξοπλισμό, είναι οι «πραγματικοί ποδηλάτες» και αυτοί που λαμβάνονται υπ' όψιν.
Και άρα μάλλον μόνο γι αυτούς θα κλείνουν οι δρόμοι.
Εκτός από τη «μέρα χωρίς αυτοκίνητο», ο δήμος Θεσσαλονίκης υποστήριξε γιά δεύτερη χρονιά τον αγώνα κατάβασης από το Γεντί Κουλέ. Και εδώ ισχύουν ακριβώς τα ίδια πράγματα μιάς και επρόκειτο γιά μία καθαρά αθλητική διοργάνωση με όλα σχεδόν τα χαρακτηριστικά που προαναφέραμε (και γιά την οποία έκλεισαν εξ ίσου αποτελεσματικά οι δρόμοι) που και αυτή χρησιμεύει όμως μόνο γιά το θέαμα και γιά να περνάει στον πολύ κόσμο το μήνυμα οτι «ο δήμος προωθεί το ποδήλατο» (έτσι γενικά).
Και καθάρισε. Χωρίς καμμία άλλη ουσιαστική προσπάθεια.
Θα πρέπει εδώ, γιά να αποφευχθούν οι παρεξηγήσεις, να διευκρινήσουμε οτι δεν είμαστε ντε και καλά αρνητικοί με τις αθλητικές διοργανώσεις / εκδηλώσεις. Καλό είναι να υπάρχουν και να εξακολούθησουν να πραγματοποιούνται γιά όσους ενδιαφέρονται.
Δεν αξίζουν όμως και οι αστικοί ποδηλάτες ίσης μεταχείρισης;
Νομίζω πως σίγουρα αξίζουν!
Γιατί πρώτα απ' όλα, ο αστικός ποδηλάτης είναι ο κάτοικος του άστεως, ο πολίτης, ο άνθρωπος ο οποίος μετακινείται αποκλειστικά με τις δικές του δυνάμεις πάνω σε δύο τροχούς. Δεν καταλαμβάνει το χώρο, δεν ρυπαίνει, δεν κάνει θόρυβο. Και χρειάζεται συνθήκες αστικού περιβάλλοντος που τον ενθαρρύνουν, όχι το αντίθετο.
Επιπλέον είναι άλλο ο αθλητισμός, άλλο η στρατιωτική αισθητική και άλλο η καθημερινή μετακίνηση στην πόλη!
Δεν έχουν καμμία σχέση και έχουν τελείως διαφορετικές προτεραιότητες και ζητούμενα.
Οπως διαφορετικές είναι οι ανάγκες και ο τρόπος ζωής του αστικού ποδηλάτη από τον αθλητή.
Το μέσον που χρησιμοποιείται είναι το ίδιο (ποδήλατο) κι αυτό εκ πρώτης όψεως ίσως ξεγελάει, αλλά οι χρήσεις του μπορεί να είναι εντελώς διαφορετικές. Το ποδήλατο είναι ένα ακόμη μέσον όπως το μηχανοκίνητο τροχοφόρο και ξεκίνησε ως μέσον αστικής μετακίνησης.
Με το ποδήλατο μετακινείσαι,
κάνεις μεταφορές,
cargo bike
γερμανικό ταχυδρομείο
πας ακόμη και στον πόλεμο(!),
και φυσικά αθλείσαι. Το ποδήλατο δεν είναι μόνο παιδικό παιχνίδι οπως γιά δεκαετίες εδώ πιστευόταν.
Ο αστικός ποδηλάτης κάνει τις καθημερινές του μετακινήσεις (και όχι προπόνηση) επιλέγοντας συνειδητά το ποδήλατο αντί του αυτοκινήτου ή των μέσων μαζικής μεταφοράς.
Θέλει όμορφο αστικό περιβάλλον γιατί έρχεται σε άμεση επαφή με αυτό και θέλει να κινείται χωρίς να δυσφορεί, χωρίς το άγχος και το χάος που δημιουργεί ο τεράστιος αριθμός των αυτοκινήτων γύρω του (και το οποίο εδώ και δεκαετίες θεωρούμε δεδομένο), χωρίς θορύβους που τρομάζουν, χωρίς εξατμίσεις λεωφορείων στα μούτρα και με πολλές πράσινες οάσεις στις διαδρομές του.
Ο αστικός ποδηλάτης ζει καθημερινά στον δημόσιο χώρο της πόλης του, (δεν είναι αποκλεισμένος στον ιδιωτικό χώρο του ι.χ.), τον χρησιμοποιεί και παίρνει αναπνοή από το περιβάλλον αυτό γιά να εξακολουθεί να κινείται και να κάνει πετάλι.
Ο ποδηλάτης είναι ο ίδιος η μηχανή του οχήματος του και ζητά από το αστικό περιβάλλον να τον υποστηρίζει όχι να τον αντιπαλεύει.
Επιπλέον ομορφαίνει το αστικό τοπίο με την ανοιχτή και χαλαρή του εικόνα (αυτήν ακριβώς την εικόνα που προσπαθεί να προβάλλει το Cycle Chic παγκόσμια) δίνοντας ταυτόχρονα κι ένα καλό παράδειγμα σε όσους τον κοιτάζουν κολλημένοι γιά πάντα στο μποτιλιάρισμα κι αναρωτιούνται.
Και μόνο με την καθημερινή παρουσία του στο δρόμο (στο δρόμο, όχι μόνο στην παραλία ή στο πεζοδρόμιο) ζητάει αλλαγές που δεν είναι «πολιτικά εκμεταλεύσιμες».
Κι εδώ αρχίζει άλλο κεφάλαιο.
Ο πολιτικός αλλά και ο πολιτευόμενος (ο υποψήφιος) συνήθως δεν τα βάζουν με το αυτοκίνητο, φοβούνται οτι θα χάσουν ψηφοφόρους, φοβούνται οτι δεν θα επανεκλεγούν κι έτσι ίσως λήξει σύντομα η... καριέρα τους! (δηλαδή τα πολιτικά πρόσωπα εκλέγονται γιά να κάνουν καριέρα;!).
Παρ' όλ' αυτά, μιάς και είναι της μόδας η «οικολογία» και το «περιβάλλον» και πουλάεi στην πλειοψηφία του κόσμου, θεωρείται χρήσιμο γιά το προφίλ των πολιτικών προσώπων να περιλαμβάνουν συνοδευτικά και κάποια ψευτοοικολογικά άλλοθι.
Ετσι τόσο από άγνοια όσο και από υστεροβουλία προτιμάται η προβολή της αγωνιστικής ποδηλασίας που δε ζητάει και πολλά (το πολύ πολύ έναν σπόνσορα), προσφέρει θέαμα στον πολύ κόσμο κι έτσι είναι όλοι ευχαριστημένοι.
(ας θυμηθούμε εδώ, και την αμέσως προηγούμενη διοίκηση του δήμου η οποία κατασκεύασε κακούς ποδηλατόδρομους μόνο σε σημεία που δεν θα ενοχλούσαν τα αυτοκίνητα - δηλαδή 7 περίπου χλμ. πάνω στα πεζοδρόμια όπου είναι φυσικά περιττοί και ενοχλητικοί και 5χλμ. σε δρόμους που δεν είναι μεγάλης κυκλοφορίας. Κόστισε δε 1.500.000€ η κίτρινη μπογιά συν άλλο ενάμιση εκατομμύριο γιά δημοτικά ποδήλατα)
τα πανταεν σοφία εποίησε
ένα αξιοπρόσεκτο έκθεμα στο περίπτερο του δήμου στη δ.ε.θ. το 2009. προσοχή και στη «βιώσιμη πόλη» στο φόντο
Αξίζει όμως τον κόπο να αναφέρουμε και κάποια σημεία στα οποία ο αστικός ποδηλάτης έχει ως τώρα δικαιωθεί:
Πρωτον: έχει σταδιακά αλλάξει προς το ακόμη καλύτερο η συμπεριφορά των οδηγών ι.χ. που αντιμετωπίζουν θετικά τους ποδηλάτες και συχνά πλέον τους παραχωρούν την προτεραίοτητα.
Ισως σας φανεί περίεργο αλλά οι οδηγοί ι.χ. είχαν πάντα σχετικά καλή συμπεριφορά απέναντι στους αστικούς ποδηλάτες ακόμη και πριν δεκατέσσερα χρόνια. Η τουλάχιστον δεν ήταν οι χειρότεροι που χρησιμοποιούσαν το δρόμο.
Δεύτερον: η αυξανόμενη παρουσία αστικών ποδηλατών στους δρόμους παρότρυνε τις αρχές (γιά δικούς τους όμως λόγους, όχι γιά τη διευκόλυνση των ποδηλατών) να κατασκευάσουν το δίκτυο ποδηλατοδρόμων που προαναφέραμε. Οσο ανεπαρκές ή πρακτικά μη χρηστικό κι αν είναι, το σπουδαίο είναι οτι οι αστικοί ποδηλάτες απέκτησαν υπόσταση.
Μπορούμε και είναι καιρός να διεκδικήσουμε καλύτερες συνθήκες!
Θα χαιρόμασταν πολύ να βλέπαμε επιτέλους να ξεκινά μία εκστρατεία πληροφόρησης από το δήμο Θεσσαλονίκης που να εστιάζει στο "αφήστε το αυτοκίνητο - πάρτε το ποδήλατο".
εξαιρετική ιδέα διαφημιστικής εικόνας γιά τα λεωφορεία του οασθ
Θα μπορούσε να υπάρχει πληροφόρηση, εκπάιδευση, ενημερωτικά σποτ στη δημοτική τηλεόραση και το ραδιόφωνο, αφίσες στους δρόμους και όλα τα σχετικά. Και η αίσθηση στον πολίτη οτι τον αφορά και συμμετέχει και ο ίδιος.
αν έπαιρνες το ποδήλατο τώρα θα ήσουν σπίτι
Αν αυτό σας φαίνεται περίεργο σενάριο, σας λέω οτι αλλού (Ουγγαρία) γίνεται από το 2007, οργανωμένο μάλιστα από το υπουργείο οικονομικών και μεταφορών. Σκοπός τους είναι το να γίνει η κοινωνία πιό ευτυχισμένη και υγιής καθώς και το αστικό περιβάλλον πιό βιώσιμο (όταν λένε «βιώσιμο» ενοούν περισσότερα ποδήλατα - λιγότερα αυτοκίνητα. Θυμηθείτε την περίφημη «βιώσιμη πόλη», το πόσες φορές το ακούσατε γιά τη Θεσσαλονίκη και το τι αποτέλεσμα είδατε ως τώρα)
